27 Ocak 2025 tarihinde, ABD Beşinci Daire Temyiz Mahkemesi (“Temyiz Mahkemesi”), Dynamic Industries grubuna ait şirketler (“Dynamic”) ile Baker Hughes Saudi Arabia Company Limited (“Baker”) arasındaki uyuşmazlıkta ilk derece mahkemesinin kararını bozdu.
Temyiz Mahkemesi, Eylül 2021’de Dubai Hükümeti tarafından DIFC-LCIA tahkimlerini yürüten DIFC Tahkim Enstitüsü’nün kaldırılmasına rağmen, uyuşmazlığın DIFC-LCIA Kuralları uyarınca çözümlenebileceğine karar verdi.
Temyiz Mahkemesi’nin bu sonuca varmasındaki temel gerekçeler şunlardır:
Sözleşmede açık bir yargı yeri (forum) seçimi hükmü bulunmamaktadır. Özellikle Mahkeme şu değerlendirmelerde bulundu: İlgili sözleşme hükmü yalnızca bir dizi kuralı (DIFC-LCIA Tahkim Kuralları) belirtmekte, yargı yerini açıkça belirtmemektedir. Mahkeme bu sonuca ulaşırken, söz konusu maddedeki edatlar ile diğer kelimeler arasındaki ilişkiyi, tanımlı terimleri (“Kurallar”) ve bu hükümden her iki tarafın önerdiği yorumun anlamlı olup olmadığını dikkatle inceledi. Hükümde hiç virgül bulunmaması nedeniyle, taraflar kendi yorumlarını desteklemek için virgül yerleşimi kullanmıştır. Bu olay, sözleşme hazırlarken noktalama işaretlerinin ne denli önemli olduğunu göstermektedir. Sözleşmede hiçbir yerde, uyuşmazlıkların yalnızca DIFC-LCIA nezdinde çözüleceğine dair açık bir ifade bulunmamaktadır. Varsayalım ki böyle bir forum seçimi yapılmış olsa bile, bu sözleşmenin ayrılmaz bir parçası değildir. Temyiz Mahkemesi’ne göre, Dynamic, Suudi Arabistan’da tahkime gitmeyi tercih edebileceğinden, taraflar birden fazla tahkim yeri belirlemiş sayılır. Sözleşmede DIFC-LCIA’ya sık sık atıf yapılmamış, hele ki “münhasır yetki” gibi bir ibare yer almamaktadır. Sözleşmede yer alan bölünebilirlik (severability) hükmü uyarınca, sözde forum seçiminin geçersiz olması, uyuşmazlık çözümüne ilişkin hükmün tümünü geçersiz kılmaz. Tarafların asıl amacı genel olarak tahkime gitmek olup, belirli bir forumun münhasır yetkisini tesis etmek değildir. Bu sayede mahkeme, bir yedek hakem atanabileceğine hükmetmiştir.
Yukarıdaki gerekçeler doğrultusunda, Temyiz Mahkemesi, ilk derece mahkemesine şu yönde talimat verdi: DIFC-LCIA kurallarının başka bir uygun forum (örneğin LCIA, DIAC veya Suudi Arabistan’daki bir forum) tarafından uygulanabilir olup olmadığını değerlendirmesini istedi. Eğer uygulanabiliyorsa, bu forumda tahkime zorlanmasına; uygulanamıyorsa da Suudi Arabistan’da tahkime gidilip gidilemeyeceğinin değerlendirilmesine karar verilmesini istedi.
Dosyadan çıkarılan hukuki çıkarımlar:
Tahkim anlaşmalarının dikkatli kaleme alınması ve kullanılan ifadelere özen gösterilmesi hayati önem taşır. Temyiz Mahkemesi, “administered by (yürütülen)” ifadesinin forum seçimini ima ettiğini, ancak “in accordance with (uyarınca)” gibi ifadelerin yalnızca kuralların seçimine işaret ettiğini belirtti. Bu davada kullanılan ifade “under the Arbitration Rules” olup, “administered by” ibaresi yer almamaktadır. Bu da Mahkeme’nin yalnızca kuralların seçildiği sonucuna ulaşmasını desteklemiştir.
Tahkim kurallarının, yargı yerinin ve tahkim yerinin (seat) ayrı ayrı kavramlar olduğu vurgulanmalıdır. Temyiz Mahkemesi, “seat”in tahkim kuruluşunu değil, tahkimin yasal olarak gerçekleştiği yargı yetkisini ifade ettiğini kabul etti. Birden fazla tahkim yeri seçilmesi, tarafların öncelikli niyetlerinin tahkime gitmek olduğunu gösterebilir; bu durum, ABD mahkemelerinin yedek hakem atamasının önünü açar.
Bu makaledeki içerik, yalnızca genel bir bilgilendirme amacı taşımaktadır. Özel durumunuza ilişkin hukuki danışmanlık alınması önemle tavsiye edilir.