İhale Sürecinde İş Bitirme Belgelerinin Değerlendirilmesi ve Hukuki Süreç

Bir kamu ihalesinde iş bitirme belgelerinin uygunluğu, ihale sürecinin kritik bir parçasıdır. Özellikle büyük çaplı ihalelerde, iş bitirme belgelerinin ihale şartnamesinde belirtilen kriterlere uygunluğu, isteklinin teklifi için belirleyici olabilir.

Bu bağlamda, bir personel servisi ihalesinde, isteklinin sunduğu iş bitirme belgesindeki araçların nitelikleri, ihale komisyonu ve sonrasında mahkemeler tarafından incelenmiştir. İdare Mahkemesi, iş bitirme belgesindeki araçların, ihale şartnamesinde belirtilen benzer iş kapsamına girmediğini belirterek, isteklinin itirazını kısmen haklı bulmuş ve davacı lehine karar vermiştir. Ancak, bu karar Kamu İhale Kurumu tarafından temyiz edilmiştir.

Danıştay, temyiz incelemesi sonucunda, iş bitirme belgesindeki araçların niteliklerini detaylı bir şekilde değerlendirerek, bu araçların ihale şartnamesinde belirtilen benzer iş kapsamına girdiğini ve İdare Mahkemesi’nin bu konuda hukuka aykırı bir karar verdiğini belirlemiştir. Danıştay, motorlu araçların iş makinesi sayılabilmesi için belirli kriterleri karşılaması gerektiğini, yük taşımasında kullanılan araçların ise iş makinesi olarak kabul edilemeyeceğini vurgulamıştır. Bu doğrultuda, çöp kamyonlarının yük taşımak amacıyla imal edildiğini ve dolayısıyla iş makinesi kapsamına girmediğini değerlendirmiştir.

Sonuç olarak, Danıştay, İdare Mahkemesi’nin kararını kısmen bozmuş ve davacı isteklinin itirazını reddetmiştir. Bu karar, ihale süreçlerinde iş bitirme belgelerinin ve araçların niteliklerinin titizlikle değerlendirilmesi gerektiğini ve ihale şartnamesinde belirtilen kriterlere uygunluğun sağlanmasının zorunlu olduğunu bir kez daha ortaya koymuştur. İhale komisyonlarının bu tür durumlarda, iş bitirme belgelerini ve diğer ilgili belgeleri dikkatle inceleyerek karar vermesi, hukuki süreçlerin uzun ve karmaşık olmasını önleyebilir.

Bu tür hukuki süreçler, kamu ihalelerinin şeffaf ve adil bir şekilde yürütülmesini sağlamak amacıyla alınmakta olup, ihale sürecine katılan tüm tarafların yükümlülüklerini ve sorumluluklarını yerine getirmelerini teşvik etmektedir.


KAMU İHALE KURULU KARARI

Toplantı No      : 2024/032

Gündem No    : 13

Karar Tarihi       : 14.08.2024

Karar No             : 2024/MK-101

KARAR:

İ.E.T.T. İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan 2023/1212632 ihale kayıt numaralı “İstanbul Avrupa Yakası Personel Servisi” ihalesine ilişkin olarak Akkurtlar Turizm Nakliye ve Gıda Sanayi Ticaret Limited Şirketi itirazen şikâyet başvurusunda bulunmuş ve Kurulca alınan 17.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-94 sayılı karar ile “ 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikayet başvurusunun reddine” karar verilmiştir.

Davacı Akkurtlar Turz. Gıda Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından anılan Kurul kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle açılan davada, Ankara 11. İdare Mahkemesinin 24.04.2024 tarihli E:2024/356, K: 2024/657 sayılı kararında “…söz konusu iş deneyim belgesine konu işin benzer iş mahiyetinde değerlendirilmesine olanak bulunmadığı anlaşıldığından dava konusu işlemde bu kısım yönünden hukuka uyarlık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle dava konusu işlemin 1’inci iddia yönünden iptaline karar verilmiştir.

Anılan Mahkeme kararının uygulanmasını temin etmek üzere alınan 29.05.2024 tarih ve 2024/MK-52 sayılı Kurul kararında “1) Kamu İhale Kurulunun 17.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-94 sayılı kararının 1’inci iddiası ile ilgili kısmının iptaline,

2) Anılan Mahkeme kararında belirtilen gerekçeler doğrultusunda, 4734 sayılı Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,” karar verilmiştir.

Bu defa anılan Mahkeme kararının temyiz incelemesi sonucunda Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 10.07.2024 tarih ve E:2024/1861, K:2024/3190 sayılı kararı ile “ …1) Temyize konu Mahkeme kararının 2. Maddesinde ileri sürülen iddiaya yönelik davanın reddine ilişkin kısmı incelendiğinde; …Temyizen incelenen kararın bu kısmı usul ve hukuka uygun olup temyiz dilekçesinde ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bu kısmının bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

2) Temyize konu Mahkeme kararının, dava konusu Kurul kararının 1. Maddesinde ileri sürülen iddiaya yönelik dava konusu Kurul kararının iptaline ilişkin kısmı incelendiğinde; Uyuşmazlığın müdahil şirketin sunduğu iş bitirme belgesindeki işte çalıştırdığı araçların, İdari Şartname’nin 7.6. maddesi uyarınca benzer işler kapsamında değerlendirilmeyen iş makinesi kapsamında olup olmadığı noktasında toplandığı anlaşılmaktadır. İdare Mahkemesince 2918 sayılı Kanun’da yer alan iş makinesi tanımından hareketle iş makinesi olan araçların karayolunun yük taşımacılığında kullanılsa dahi tanımda yer alan diğer şartları da taşıması gerektiği, müdahil şirketin iş bitirme belgesine konu işte çalıştırdığı çöp kamyonlarının topladıkları çöpleri taşımasından hareketle yük taşıması yapsa da bu durumun çöp kamyonlarının iş makinesi kapsamından çıkması sonucunu doğurmadığı, o işe özgülenmiş ekipmanlar monte edilmesiyle söz konusu araçların iş makinesi kapsamında kaldığı değerlendirmesi yapılmıştır.

Oysa 2918 sayılı Kanun uyarınca bir motorlu aracın iş makinesi olarak kabul edilebilmesi için, yol inşaat makineleri ile benzeri tarım, sanayi, bayındırlık, milli savunma ile çeşitli kuruluşların iş ve hizmetlerinde kullanılması, iş amacına göre üzerine çeşitli ekipmanlar monte edilmesi ve karayolunda insan, hayvan, yük taşımasında kullanılamaması şartlarının birarada bulunması gerekmektedir. Dolayısıyla yük taşımasında kullanılabilen bir motorlu aracın üzerine iş amacına göre çeşitli ekipmanların monte edilmemiş olması bu aracı iş makinesi haline getirmeyecektir.

Bu itibarla 2918 sayılı Kanun’da kamyonun yük taşımak için imal edilmiş motorlu araçlar olarak tanımlandığı, 4925 sayılı Kanun’un yük tanımından hareketle çöpün de yük kapsamında kaldığı ve çöp kamyonlarının çöp yükünü taşımak için imal edildiği dikkate alındığında, müdahil şirketin sunduğu iş bitirme belgesi kapsamında çöp kamyonları çalıştırdığı işin, İdari Şartname’nin 7.6. maddesi uyarınca benzer işler kapsamında olduğu anlaşıldığından dava konusu Kurul kararının 1. maddesinde ileri sürülen iddianın reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık; dava konusu işlemin davacının 1. İddiasına ilişkin kısmı yönünden iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.” gerekçesiyle  “..Mahkeme kararının davanın reddine ilişkin kısmının onanmasına, Mahkeme kararının dava konusu Kurul kararının kısmen iptaline ilişkin kısmının bozulmasına, bu kısımlar yönünden de davanın reddine” kesin olarak karar verilmiştir.

Anayasa’nın 138’inci maddesinin dördüncü fıkrasında, yasama ve yürütme organları ile idarenin mahkeme kararlarına uymak zorunda olduğu, bu organlar ve idarenin mahkeme kararlarını hiçbir suretle değiştiremeyeceği ve bunların yerine getirilmesini geciktiremeyeceği hükme bağlanmıştır.

Ayrıca, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 28’inci maddesinin birinci fıkrasında, mahkemelerin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararlarının icaplarına göre idarenin gecikmeksizin işlem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecbur olduğu, bu sürenin hiçbir şekilde kararın idareye tebliğinden başlayarak otuz günü geçemeyeceği hüküm altına alınmıştır.

Anılan kararın icaplarına göre Kamu İhale Kurulunca işlem tesis edilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1-Kamu İhale Kurulunun 29.05.2024 tarihli ve 2024/MK-52 sayılı kararının iptaline,

2-Anılan  Danıştay  kararında  belirtilen  gerekçeler  doğrultusunda,  Kamu  İhale  Kurulunun 17.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-94 sayılı kararının hukuken geçerliliğini koruduğuna, Oybirliği ile karar verildi.